Bireyler bazen kilo alamıyorum diye bazen de kilo veremiyorum diye diyetisyene başvurur. Su içsem yarıyor cümlesini etrafımızda birçok kez duyarız ya da bizzat biz dillendiririz.
Aslında bu metabolizma hızımızla alakalı bir durumdur.
Peki Metabolizma Hızı Nedir ?
Bazal Metabolizma Hızı vücudumuzun dinlenirken bir başka deyişle uyku halinde harcadığı enerjidir. Biz bu enerjinin üzerine günlük hareketlerimizi de ekleyince metabolizma hızına ulaşırız.
Metabolizma hızı nelere bağlıdır?
- Cinsiyet
Erkeklerin metabolizması kadınlara oranla daha hızlıdır. Bunun en büyük nedeni vücutlarındaki yağ oranın daha düşük , kas oranının ise yüksek olmasıdır.
- Yaş
Yaşın ilerlemesiyle bazal metabolizma hızı yavaşlamaktadır. Genç bireylerde yüksek iken, yaş ilerledikçe azalır. Yaş ilerledikçe menopoz gibi hormonal etkilerin yanında; yağ yüzdesinin artması, hareketin azalması gibi birçok faktör etkilemektedir. Yaş ilerledikçe kilo vermenin yavaşlaması bu sebeptendir.
- Genetik
Ailesinde kilo fazlalığı olan bireylerde kilo almaya eğilim fazladır.
- Diyet
Uzun süre kilo alıp vermek, sık sık diyet yapmak, kilo verip tekrar geri almak veya şok diyetler, sağlıksız zayıflama yöntemleri uygulayarak hızlı kiloların verilmesi gibi faktörler sonucunda metabolizma hızı yavaşlamaktadır. Özellikle yoyo dediğimiz kilo al ver döngüsü kilo vermeyi gittikçe zorlaştırır ve % 30 oranında metabolizma hızı yavaşlar. Öğün atladığımız süre boyunca vücudumuz besin gelmiyor diye düşünerek metabolizma için harcanan enerjiyi en düşük düzeyde tutacaktır.
- Vücut ısısı
Vücut ısısının her 0.5 derece artışı , metabolizma hızını %5 arttırıyor.
- Gebelik dönemi
Kadınlarda bu dönemde kan hacminin artması kalp atımının artması sebebi ile metabolizma hızı da artmaktadır. Bu artış sonuçlarda %22-33 olarak gösterilmiştir.
- Stres
Stres vücudundaki kortizol hormonunun artmasına neden olarak metabolizmanı yavaşlatıp kilo vermeni engeller.
- Uyku düzeni
Düzenli bir uyku metabolizmayı hızlandıran bir faktördür. Güne erken başladığınız zaman, uykuda geçecek 3-4 saatte vücut ayakta olacaktır ve daha fazladan kalori yakmaya başlayacaktır. Güne erken başlamanın şöyle de bir avantajı var; erken uyuduğunuz zaman, gece daha kaliteli bir uykunuz olur. Daha kaliteli uyku uyumak da; hem gün içerisindeki iştahı azaltır hem de gerçek anlamda metabolizmayı hızlandırır. Bu nedenle, güne erken başlamalı ve gece çok geç saatlerde yatmamalısınız.
- Kafein alımı
- Metabolik hastalıklar
Metabolizma hızı, hipertermi (ateşli hastalıklar) ve hipertroidide artarken; hipotermi (soğuğa maruz kalma) ve hipotroidide azalır.
- Diyetin ögeleri
Günlük beslenmesi protein ağırlıklı olan kişilerin metabolizma hızları daha yüksektir. Her şeyin dozunda olması gerektiğini unutmamalıyız. Çünkü proteinin de fazlası yağlara dönüştürülerek depo edilir. Su tüketimi de metabolizmayı etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Araştırmalara göre; günde 2 litre su içtiğiniz zaman metabolizmanız %5-10 oranında daha hızlı çalışır. Bu da, fazladan 100-200 kalori harcamanız demektir. Bu nedenle, mutlaka gün içerisinde en az 2 litre su içmelisiniz.
- Menstrüasyon siklusu
Metabolizma hızı etkileyen faktörlerden biridir. Özellikle yumurtlama anından 1 hafta önce en düşük 1 hafta sonra en yüksek düzeydedir.
- Egzersiz
Bireyler fiziksel aktivitelerini arttırarak bile metabolizma hızını arttırabilir. Asansör kullanmak yerine merdiven kullanmak, masa başı çalışıyorsanız saat başı ayağa kalkıp hareket etmek ve dolmuşla bir yere giderken biraz uzakta inip gideceğiniz yere yürümek gibi şeyler küçük görünse de, günlük olarak fiziksel aktivitenizi arttırır ve karın bölgesindeki yağlanmaları da azaltır. Sürekli oturduğunuz zaman, dolaşımınız yavaşlar.
Gün içerisinde yaklaşık 1 saat yürüyüş yaparsanız, bu sizin vücudunuzun fazladan 300-500 kalori harcamasını sağlayacaktır.
Metabolizma Hızını Arttıran Gıdalar
- Kırmızı acı biber
Kırmızı bibere yakıcı özelliğini veren capsaicin içeren yiyecekler metabolizmayı hızlandıran besinlerden biridir. Acı biber yenildikten sonra uzun bir süre metabolizma hızını 2 kata kadar çıkarır.
- Keten tohumu
Araştırmalar, iyi bir omega-3 kaynağı olan keten tohumunun tansiyon, kolesterol, kalp-damar sağlığına katkısının yanında bağırsak hareketlerini düzenleyerek metabolizmayı hızlandırdığını gösteriyor.
- Ananas
Ananasın vücutta kan dolaşımını hızlandırmak, kolesterolü düşürmek ve tansiyonu düzenlemek gibi fonksiyonlarının yanında zencefille birlikte kullanımı metabolizmanın hızlanmasına katkı sağlamaktadır.
- Zencefil
Vücuda girdiği zaman, vücut ısısını yükseltir. Vücut ısısını yükselten besinler, direkt olarak metabolizmayı hızlandırır. Bu nedenle, mutlaka günlük beslenmenize zencefili de eklemelisiniz.
- Tarçın
Tarçın kan şekerini düzenlemeye yardımcı etkisiyle ani kan şekeri düzensizliğini gidermede yardımcı olup acıkma süresini geciktirir. Sindirim sırasında vücut ısısını yükselterek termik etki yaratır ve metabolizmayı hızlandırmada yardımcı olur.
- Kuşkonmaz
Kuşkonmaz lifli yapısıyla metabolizmayı hızlandırmaya yardımcı, bağırsak dostu, aynı zamanda iyi bir idrar söktürücü olup ödem atmaya yardım eder.
- Tere tohumu
Hipotiroidi varsa ve metabolizması yavaş çalışıyorsa metabolizmayı hızlandırmak için kullanıldığında fayda sağladığı gözlemlenmiştir.
- Rezene ve Yeşil Çay
Yeşil çay ayrıca iyi bir antioksidan kaynağıdır. Rezene çayı hazmı kolaylaştırır ve bu yüzden ödem attırıcı özelliği bulunmaktadır.
Tüm bu faktörlere dikkat ederek metabolizma hızını arttırıp kilo vermenizi kolaylaştırabilirsiniz.
Sağlıklı günler dilerim…
Emeğinize sağlık çok faydalı bi yazı olmuş ☺️
Güzel bir yazı daha, emeğinize sağlık.